આજકાલ વ્યસ્ત લાઈફસ્ટાઈલ અને ખરાબ ખાનપાનને કારણે લોકોને અનેક સમસ્યાઓ જોવા મળી રહી છે. તેમાંથી એક છે હાઈ બ્લડ પ્રેશર. જેને હાઈપરટેન્શન અથવા હાઈ બીપી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
શું છે હાઈ બ્લડ પ્રેશર?
શરીરનું બીપી (BP) બે બાબતો દ્વારા નક્કી થાય છે, હૃદય દ્વારા પમ્પ કરાયેલા લોહીનું પ્રમાણ અને ધમનીઓમાં લોહીના પ્રવાહ સામે પ્રતિકાર.
આવી સ્થિતિમાં, હૃદય જેટલું વધુ લોહી પમ્પ કરે છે અને તમારી ધમનીઓ જેટલી પાતળી હોય છે, તેટલું જ બ્લડ પ્રેશર (BP) વધે છે, જેને હાઈ બીપી અથવા હાઈપરટેન્શન કહેવામાં આવે છે.
હાઈ બીપી (High BP) ને ઘણીવાર ‘સાયલન્ટ કિલર’ પણ કહેવામાં આવે છે, કારણ કે ઘણા વર્ષો સુધી તે કોઈપણ લક્ષણો વિના વધતો રહે છે. જો સમયસર બીપીની સારવાર ન કરવામાં આવે તો તેનાથી હૃદયરોગ, હાર્ટ એટેક, સ્ટ્રોક વગેરે જેવી બીજી ઘણી ગંભીર સમસ્યાઓ પણ થઈ શકે છે.
હાઈ બીપી (High BP) માં ફાયદાકારક છે આ ફળો
સફરજન
- સફરજનમાં પોલિફીનોલ્સ અને પોટેશિયમ મળી આવે છે, જે બીપીને ઘટાડવા અથવા કંટ્રોલ કરવામાં ખૂબ મદદરૂપ થઈ શકે છે.
- સફરજનમાં ભરપૂર માત્રામાં ફાઈબર મળી આવે છે, જે લોહીમાં કોલેસ્ટ્રોલના શોષણને અટકાવીને શરીરમાં ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
- સફરજનનું સેવન બીપીને ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે.
કેળા
- કેળામાં ફાઈબર, ઓમેગા 3, પોટેશિયમ, ફેટી એસિડ વગેરે જેવા પોષક તત્વો મળી આવે છે, જે બીપીની સમસ્યાને દૂર કરવામાં મદદરૂપ છે.
- એક કેળામાં લગભગ 422 મિલિગ્રામ પોટેશિયમ હોય છે જે હાઈ બીપીની સમસ્યાને કંટ્રોલ કરવામાં મદદ કરે છે.
- હાઈ બીપીથી પીડિત લોકોએ નિયમિત એક કેળાનું સેવન કરવું જોઈએ.
નારંગી
- હાઈ બીપી ધરાવતા લોકોએ સાઇટ્રસ એસિડથી ભરપૂર ફળો લેવા જોઈએ, જેમ કે લીંબુ, ગ્રેપફ્રૂટ, નારંગી વગેરે.
- આ તમામ સાઇટ્રસ ફળો વિટામિન સીના મુખ્ય સ્ત્રોત છે અને તેમાં એન્ટીઑકિસડન્ટો પુષ્કળ પ્રમાણમાં જોવા મળે છે.
- તે હાઈ બીપીની સમસ્યાને દૂર કરવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે.
તરબૂચ
- હાઈ બીપીના દર્દીઓ માટે તરબૂચ ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.
- તરબૂચમાં વિટામિન એ, વિટામિન સી, સિટ્રુલિન, લાઇકોપીન અને પોટેશિયમ નામના એમિનો એસિડ જેવા તત્વો હોય છે.
- આ તમામ તત્વો બીપીના લેવલને મેન્ટેન રાખવામાં મદદ કરે છે.
- સિટ્રુલાઈન શરીરમાં નાઈટ્રિક ઓક્સાઈડ નામનો પદાર્થ ઉત્પન્ન કરે છે, જેના કારણે ધમનીઓ લચીલી બને છે અને લોહીનો પ્રવાહ સુધરે છે.
- આ રીતે પણ તરબૂચ હાઈ બીપી ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે.
કીવી
- કીવીમાં બાયોએક્ટિવ તત્ત્વો જોવા મળે છે, જે બીપીને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
- કીવીમાં વિટામિન સી મળી આવે છે, જે હાઈ બીપીને ઓછું કરવામાં મદદરૂપ છે.
- કીવીમાં કેલ્શિયમ, પોટેશિયમ અને મેગ્નેશિયમ પણ ભરપૂર માત્રામાં જોવા મળે છે, જે બીપીને ઓછું કરવામાં મદદ કરે છે.
- હાઈ બીપીને કંટ્રોલ કરવા માટે ડાયટમાં કીવીનો સમાવેશ કરી શકો છો.
- દરરોજ 3 કીવીનું સેવન હાઈ બીપીને કંટ્રોલ કરે છે.
હાઈ બીપી (High BP) માં શું ન ખાવું જોઈએ
મીઠું
- હાઈ બીપીમાં વધુ પડતા મીઠાનું સેવન ઝેર ગણાય છે.
- મીઠામાં ભરપૂર માત્રામાં મળતું સોડિયમ બીપી વધારવાનું કામ કરે છે. તેના કારણે હ્રદય રોગનો પણ ખતરો રહે છે.
- હાઈ બીપીની સમસ્યાથી પીડિટા દર્દીઓએ મીઠાનું સેવન મર્યાદિત માત્રામાં કરવું જોઈએ.
- હાઈ બીપીની સમસ્યામાં સામાન્ય મીઠાને બદલે રોક સોલ્ટ અથવા હિમાલયનનો મર્યાદિત માત્રામાં ઉપયોગ કરી શકાય છે.
દારૂ અને ધૂમ્રપાન
- બીપીની સમસ્યા ધરાવતા દર્દીએ દારૂ અને ધૂમ્રપાનથી દૂર રહેવું જોઈએ.
- આલ્કોહોલમાં હાજર કેલરીની વધુ માત્રા વજન વધારી શકે છે અને બીપી હાઈ થઈ શકે છે.
- આ સિવાય તેનાથી હૃદય રોગનો ખતરો પણ વધી જાય છે.
- ધૂમ્રપાન નસોને સખત અને સાંકડી બનાવે છે, જેનાથી બીપી વધે છે.
ચા
- લો બીપીમાં મર્યાદિત માત્રામાં ચાનું સેવન કરી શકાય છે.
- જો કે, હાઈ બીપીમાં ચાથી દૂર રહેવું જરૂરી છે.
- હાઈ બીપીની સાથે ચિંતા, તણાવ હોય અથવા પેશાબ કરતી વખતે બળતરા થતા હોય તો ચાનું સેવન ટાળવું.
- એક રિસર્ચમાં જાણવા મળ્યું છે કે, ગ્રીન ટી અને બ્લેક ટીમાં રહેલા પોષક તત્વો રક્ત સ્નાયુઓને આરામ આપે છે, જે હાઈ બીપીને ઘટાડી શકે છે.
દૂધ
- દૂધમાં પોટેશિયમ, કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ વગેરે જેવા ઘણા પોષક તત્વો ભરપૂર માત્રામાં હોય છે, જે હાઈ બીપી પર નકારાત્મક અસર કરી શકે છે.
- ધ્યાન રાખો કે, દૂધ લો ફેટનું હોવું જોઈએ.
કોફી
- કોફી પીવાથી બીપી વધે છે, કારણ કે તેમાં કેફીન હોય છે.
- હાઈ બીપીવાળા લોકોએ કોફીનું સેવન ન કરવું જોઈએ.
- અતિશય કેફીન અને ખાંડ હાઈ બીપી માટે જવાબદાર છે.
ચોખા
- સંતુલિત માત્રામાં કોઈપણ અનાજ નુકસાન કરતું નથી.
- ડાયટમાં સફેદ ચોખાને બદલે બ્રાઉન રાઈસ સામેલ કરી શકાય છે.
(નોંધ: આ લેખ માં આપેલી તમામ માહિતી માત્ર જાણકારી નાં ઉદ્દેશ્ય થી આપવામાં આવી છે. સ્વાસ્થ્ય ને લગતી કોઈ પણ માહિતી નું પાલન કરતા પહેલા તમારા ડૉક્ટર ની સલાહ અવશ્ય લેવી..)