નવરાત્રીનો બીજા દિવસે મા બ્રહ્મચારિણીની પૂજા અર્ચના કરવામાં આવે છે. મા બ્રહ્મચારિણી નામનો અર્થ સમજીએ તો, બ્રહ્મા એટલે તપસ્યા અને ચારિણી એટલે કે તપસ્યા કરનાર, એટલે કે તપસ્યા કરનાર મૂળ સ્ત્રોત શક્તિ. માતા બ્રહ્મચારિણી હંમેશા શાંત રહે છે અને સંસારથી અલિપ્ત રહે છે અને તપસ્યામાં મગ્ન રહે છે. કઠોર તપસ્યાને કારણે તેમના ચહેરા પર અદભુત ચમક જોવા મળે છે. માતા બ્રહ્મચારિણીનાં હાથમાં અક્ષમાલા અને કમંડલ છે. માતાને બ્રહ્માનું મૂર્ત સ્વરૂપ માનવામાં આવે છે.
મા બ્રહ્મચારિણીની પૂજા તિથિ અને શુભ સમય
વૈદિક કેલેન્ડર અનુસાર, નવરાત્રિની બીજી તિથિ 4 ઓક્ટોબરે બપોરે 02:58 વાગ્યે શરૂ થશે અને 5 ઓક્ટોબરના રોજ સાંજે 05:30 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. મા બ્રહ્મચારિણીની પૂજા માટેનો શુભ સમય સવારે 11:51 થી 12:38 સુધીનો રહેશે.
મા બ્રહ્મચારિણીની કથા
માતા બ્રહ્મચારિણીનો જન્મ હિમાલયના ઘરે પુત્રીના રૂપમાં થયો હતો અને નારદજીની સલાહ પ્રમાણે માતાએ ભગવાન શંકરને પતિના રૂપમાં મેળવવા માટે કઠોર તપસ્યા કરી હતી. આ કઠિન તપસ્યાને કારણે તે બ્રહ્મચારિણી તરીકે ઓળખાવા લાગી. એક હજાર વર્ષ સુધી માતા બ્રહ્મચારિણીએ માત્ર ફળો અને ફૂલો ખાઈને તપસ્યા કરી અને સો વર્ષ સુધી માત્ર જમીન પર જ જીવ્યા અને ઉપવાસ કર્યા. તેણીએ થોડા દિવસો સુધી સખત ઉપવાસ રાખ્યા અને વરસાદ અને તડકાને કારણે ખુલ્લા આકાશ નીચે ભારે મુશ્કેલીઓ સહન કરી. ઘણા વર્ષો સુધી તેણે તૂટેલા બિલ્વના પાન ખાધા અને ભગવાન શંકરની પૂજા કરવાનું ચાલુ રાખ્યું. આ પછી માતા બ્રહ્મચારિણીએ સૂકા બિલ્વના પાન પણ ખાવાનું બંધ કરી દીધું હતું. તે વર્ષો સુધી નિર્જળા રહીને અને ઉપવાસ કરીને તપસ્યા કરતા રહ્યા.
કઠોર તપસ્યાને કારણે માતા બ્રહ્મચારિણીનું શરીર સંપૂર્ણ રીતે નિસૂધ થઈ ગયું. માતા મેનાએ અત્યંત દુઃખી થઈ અને તેમને આ કઠિન તપસ્યાથી દૂર કરવા માટે ઉમાને બોલાવી ત્યારથી દેવી બ્રહ્મચારિણીનું નામ પણ ઉમા પડ્યું. તેમની તપસ્યાએ ત્રણેય લોકમાં ખળભળાટ મચાવ્યો. દેવતાઓ, ઋષિઓ, સંતો અને ઋષિઓ બધાએ દેવી બ્રહ્મચારિણીની તપસ્યાની પ્રશંસા કરવાનું શરૂ કર્યું અને તેને અભૂતપૂર્વ પુણ્ય કાર્ય ગણાવ્યું.
માતાની તપસ્યા જોઈને બ્રહ્માજીએ આકાશવાણી કરી કહ્યું કે તમે જેટલુ કઠોર તપ કર્યું છે તે આજ સુધી કોઈએ કર્યું નથી. તમારા કામની ચારેબાજુ પ્રશંસા થઈ રહી છે. તમારી મનોકામના ચોક્કસપણે પૂર્ણ થશે, ટૂંક સમયમાં તમને ભગવાન ચંદ્રમૌલી શિવજી તમારા પતિ તરીકે ચોક્કસપણે પ્રાપ્ત થશે. હવે તું તારી તપસ્યા બંધ કરીને ઘરે પરત ફરજે, જલ્દી તારા પિતા તને બોલાવવા આવશે. આ પછી માતા ઘરે પરત ફર્યા અને થોડા દિવસો પછી બ્રહ્માના લખાણ મુજબ તેમના લગ્ન મહાદેવ શિવ સાથે થયા.
મા બ્રહ્મચારિણીની પૂજાનું મહત્વ
માતા બ્રહ્મચારિણી બ્રહ્મચારિણી હંમેશા તેમના ભક્તોને આશીર્વાદ આપે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે માતાના આશીર્વાદથી દરેક કાર્ય પૂર્ણ થાય છે અને પરિવારમાં સુખ, શાંતિ અને સમૃદ્ધિ રહે છે. માતાની પૂજા કરવાથી જીવનમાં ધીરજ, શક્તિ, સાત્વિક અને આત્મવિશ્વાસ વધે છે. બ્રહ્મચારિણી માતાની પૂજા કરવાથી જ્ઞાનમાં વધારો થાય છે અને તમામ પરેશાનીઓમાંથી મુક્તિ મળે છે.
(નોંધ: અહ્યા અપાયેલી માહિતી ધાર્મિક અને લોક માન્યતા પર આધારિત છે. આનું કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવો નાં હોઈ સકે. સામાન્ય હિત અને માહિતી ને ધ્યાન માં રાખીને અહ્યાં આ માહિતી ને અમે પ્રસ્તુત કરી રહ્યા છીએ.)