દિવાળીના તહેવાર બાદ છઠ પૂજાની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. પંચાંગ અનુસાર, દર વર્ષે કારતક મહિનાના શુક્લ પક્ષની ચતુર્થી તિથિથી છઠ પૂજાની શરૂઆત થાય છે. છઠ પૂજાનો તહેવાર ચાર દિવસ સુધી ચાલે છે. છઠ પૂજા (Chhath Puja 2024) નું મુખ્ય વ્રત કારતક માસમાં શુક્લ પક્ષની ષષ્ઠી તિથિએ રાખવામાં આવે છે.
છઠ પૂજા તહેવારના પ્રથમ દિવસે નહાય ખાય, બીજા દિવસે લોહંડા અને ખરણા હોય છે.
ત્રીજા દિવસે સંધ્યા અર્ઘ્ય આપવામાં આવે છે અને ચોથા દિવસે ઉગતા સૂર્યને અર્ઘ્ય અર્પણ કરીને વ્રતનું પારણ કરવામાં આવે છે અને તેની સાથે જ પર્વની પૂર્ણાહુતિ થાય છે.
છઠ પૂજા દરમિયાન માતાઓ તેમના બાળકોના લાંબા આયુષ્ય, સારા સ્વાસ્થ્ય અને ભવિષ્ય માટે સૂર્ય ભગવાન અને છઠ્ઠી મૈયાની પૂજા કરે છે. આ દરમિયાન મહિલાઓ 36 કલાકનું નિર્જલા ઉપવાસ કરે છે. આ કારણ આ વ્રતને સૌથી કઠિન ઉપવાસ માનવામાં આવે છે. ત્યારે જાણો આ વર્ષે છઠ પૂજા ક્યારે છે.
છઠ પૂજા ક્યારે છે? (Chhath Puja 2024 Date)
- દ્રિક પંચાંગ અનુસાર, છઠ પૂજાની શરૂઆત કારતક શુક્લ ચતુર્થી તિથિથી થાય છે. ષષ્ઠી તિથિએ સાંજે સૂર્યને અર્ઘ્ય ચઢાવવામાં આવે છે.
- આ વર્ષે કાર્તિક શુક્લ પક્ષની ષષ્ઠી તિથિ 7 નવેમ્બરના રોજ મોડી રાત્રે 12:41 વાગ્યે શરૂ થઈને 8 નવેમ્બરના રોજ મોડી રાત્રે 12:34 વાગ્યે સમાપ્ત થશે.
- ઉદયા તિથિ અનુસાર, 7 નવેમ્બરના રોજ જ સૂર્યને સંધ્યા અર્ઘ્ય આપવામાં આવશે.
છઠ પૂજા 2024 કેલેન્ડર (Chhath Puja 2024 Calendar)
- છઠ પૂજાનો પ્રથમ દિવસ, 5 નવેમ્બર 2024- નહાય ખાય (મંગળવાર)
- છઠ પૂજાનો બીજો દિવસ, 6 નવેમ્બર 2024- ખરણા (બુધવાર)
- છઠ પૂજાનો ત્રીજો દિવસ, 7 નવેમ્બર 2024- સંધ્યા અર્ઘ્ય (ગુરુવાર)
- છઠ પૂજાનો ચોથો દિવસ, 8 નવેમ્બર 2024- ઉષા અર્ઘ્ય (શુક્રવાર)
નહાય ખાયનું મહત્વ (Chhath Puja 2024 Importance)
- છઠ પૂજાની શરૂઆત નહાય ખાયથી થાય છે.
- નહાય ખાયના દિવસે સ્નાન કરવાની અને ખોરાક ખાવાની વિધિ છે.
- નહાય ખાયના દિવસે ઉપવાસ કરતી મહિલાઓ નદી કે તળાવમાં સ્નાન કરે છે.
- નદીમાં સ્નાન કરવું શક્ય ન હોય તો ઘરે પણ સ્નાન કરી શકાય છે.
- આ પછી વ્રત કરનારી મહિલાઓ ચોખા, ચણાની દાળ અને દૂધીનો પ્રસાદ બનાવીને તેનું સેવન કરે છે.
ખરણા (Chhath Puja 2024 Significance)
- છઠ પૂજાના બીજા દિવસને લોહંડા અથવા ખરણા કહેવામાં આવે છે.
- કારતક માસના શુક્લ પક્ષની પંચમી તિથિના દિવસે ખરણાનો પ્રસાદ બનાવવામાં આવે છે.
- આ દિવસે માતાઓ આખો દિવસ ઉપવાસ રાખે છે અને પૂજા કર્યા પછી ખરણાનો પ્રસાદ ખાઈને 36 કલાકનું નિર્જલા ઉપવાસ શરૂ કરે છે.
- આ દિવસે માટીના ચૂલામાં કેરીના લાકડાથી અગ્નિ પ્રગટાવીને પ્રસાદ બનાવવામાં આવે છે.
ત્રીજો દિવસ સંધ્યા અર્ઘ્ય
- છઠ પૂજાના ત્રીજા દિવસે સાંજના સમયે નદી કે તળાવમાં ઊભા રહીને અસ્ત પામતા સૂર્યદેવને અર્ઘ્ય અર્પણ કરવામાં આવે છે.
- આ સાથે જ વાંસની ટોપલીમાં ફળો, શેરડી, ચોખાના લાડુ, થેકુઆ અથવા ઠેકુઆ અને અન્ય સામગ્રી રાખીને પાણીમાં ઉભા રહીને પૂજા કરવામાં આવે છે.
ચોથો દિવસ ઉષા અર્ઘ્ય
- છઠ પૂજાના ચોથા અને છેલ્લા દિવસે ઉગતા સૂર્યને અર્ઘ્ય આપવામાં આવે છે.
- આ દિવસે ઉપવાસ કરનાર વ્રતનું પારણ કરે છે. તેમજ તેમના બાળકોના લાંબા આયુષ્ય અને સારા ભવિષ્યની કામના કરે છે.
(નોંધ: અહ્યા અપાયેલી માહિતી ધાર્મિક અને લોક માન્યતા પર આધારિત છે. આનું કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવો નાં હોઈ સકે. સામાન્ય હિત અને માહિતી ને ધ્યાન માં રાખીને અહ્યાં આ માહિતી ને અમે પ્રસ્તુત કરી રહ્યા છીએ.)