પિતૃ પક્ષ એ પૂર્વજોને શ્રદ્ધાંજલિ આપવાનો સમય છે. પિતૃ પક્ષના 15 દિવસો દરમિયાન, લોકો તેમના મૃત પૂર્વજો માટે શ્રાદ્ધ, પિંડ દાન અને તર્પણ જેવી ધાર્મિક વિધિઓ કરે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે શ્રાદ્ધ પક્ષ દરમિયાન આ વસ્તુઓ કરવાથી પિતૃઓની આત્માને શાંતિ મળે છે અને તેઓને મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે.
તમને જણાવી દઈએ કે પિતૃ પક્ષ 18 સપ્ટેમ્બર 2024થી શરૂ થયો છે અને 2 ઓક્ટોબર 2024 સુધી ચાલશે.
વાસ્તવમાં પૂર્વજોની આત્માની શાંતિ માટે અનેક પ્રકારની વિધિઓ કરવામાં આવે છે, જેમાંથી પિંડ દાન, તર્પણ અને શ્રાદ્ધ સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે. તેમના વંશજો દ્વારા કરવામાં આવતી આ વિધિઓથી પૂર્વજો પ્રસન્ન થાય છે અને આશીર્વાદ આપે છે.
સામાન્ય રીતે લોકો પિંડ દાન, શ્રાદ્ધ અને તર્પણને સમાન માને છે, કારણ કે ત્રણેય પિતૃ પક્ષ દરમિયાન કરવામાં આવે છે. પરંતુ આ ત્રણેય એક નથી અને તેમની પદ્ધતિઓ પણ અલગ છે. તેથી, જાણો તર્પણ, પિંડ દાન અને શ્રાદ્ધમાં શું તફાવત છે અને આ ત્રણ કેવી રીતે અલગ છે-
તર્પણ એટલે શું? (What is Tarpan)
તર્પણનો અર્થ થાય છે પાણીનું અર્પણ. તર્પણ કરતી વખતે પિતૃઓને જળ, દૂધ, તલ અને કુશ અર્પણ કરવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આનાથી પિતૃઓ સંતુષ્ટ થાય છે. તમે પિતૃ પક્ષ દરમિયાન કોઈપણ દિવસે આ કરી શકો છો. તર્પણ પદ્ધતિમાં પિતૃઓ, દેવતાઓ અને ઋષિઓને તલ મિશ્રિત જળ ચડાવીને તૃપ્ત કરવામાં આવે છે.
પિંડ દાન શું છે? (What is Pind Daan)
પિંડ દાનને પિતૃઓ માટે મોક્ષ પ્રાપ્તિનો સૌથી સહજ અને સરળ માર્ગ માનવામાં આવે છે. પિંડ દાન એટલે પૂર્વજોને ભોજન આપવું. પૂર્વજોની આત્માઓને શ્રદ્ધાંજલિ આપવાની આ વિધિ છે. પિંડ દાન પણ મહત્વપૂર્ણ છે જેથી પૂર્વજો તેમની આસક્તિ ગુમાવી શકે અને તેમની આગળની યાત્રા શરૂ કરી શકે.
જો કે પિંડ દાન અર્પણ કરવા માટે દેશભરમાં ઘણા પવિત્ર સ્થાનો છે, પરંતુ બિહારમાં સ્થિત ગયા જીને પિતૃઓને પિંડ દાન આપવા માટે શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. ગયા જી, હરિદ્વાર, જગન્નાથપુરી, કુરુક્ષેત્ર, ચિત્રકૂટ, પુષ્કર વગેરે સ્થળોએ લોકો ધાર્મિક વિધિ મુજબ બ્રાહ્મણો પાસેથી પિંડ દાન કરાવે છે.
શ્રાદ્ધ શું છે?(What is Shradh)
પિતૃ પક્ષ દરમિયાન કરવામાં આવતી શ્રાદ્ધ વિધિ એક વિસ્તૃત વિધિ છે. આને પૂર્વજોનો મોક્ષ માર્ગ કહેવાય છે. આમાં બ્રાહ્મણો પિંડ દાન, હવન, ભોજન અને દાન જેવા કર્મકાંડ કરે છે. શ્રાદ્ધ દરમિયાન શ્રાદ્ધ કરનારે નિર્ધારિત નિયમોનું પાલન કરવાનું હોય છે. તેમાં પંચબલીનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં ગાય, કાગડો, કૂતરો, દેવતા અને કીડીઓને ભોજન અર્પણ કરવામાં આવે છે.
(નોંધ: અહ્યા અપાયેલી માહિતી ધાર્મિક અને લોક માન્યતા પર આધારિત છે. આનું કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવો નાં હોઈ સકે. સામાન્ય હિત અને માહિતી ને ધ્યાન માં રાખીને અહ્યાં આ માહિતી ને અમે પ્રસ્તુત કરી રહ્યા છીએ.)