ઋષિકેશના કેટલાક મંદિરો ખૂબ જ ખાસ અને જૂના છે. આ મંદિરો પાછળની કહાણી પણ ઘણી રસપ્રદ છે. ખાસ કરીને નવરાત્રિ દરમિયાન, તમારે ઋષિકેશના આ માતા મંદિરોની મુલાકાત અવશ્ય લેવી જોઈએ.
કુંજપુરી માતાનું મંદિર પ્રાચીન મંદિરોમાંનું એક છે. આ ઉપરાંત, તેનો એક રસપ્રદ ઇતિહાસ પણ છે. આ મંદિરમાં ભક્તો દ્વારા કરવામાં આવેલી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે. અહીં તમામ ભક્તો પોતાની મનોકામના પૂર્ણ કરવા માટે મંદિરની પાસે સ્થિત ઝાડ પર કાલવ બાંધે છે. માન્યતાઓ અનુસાર, આ મંદિર 51 શક્તિપીઠોમાંથી એક છે. કુંજપુરીની સાથે આ મંદિરને કુંચ દેવી મંદિર તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. નવરાત્રિ દરમિયાન અહીં ભક્તોનો સતત પ્રવાહ રહે છે.
દેશના વિવિધ વિસ્તારોમાં 51 શક્તિપીઠો છે, જેમાંથી એક શક્તિપીઠ ઋષિકેશમાં છે. યોગિની દુર્ગા માતાનું મંદિર ત્ર્યંબકેશ્વર મંદિર પાસે સ્થાપિત છે. આ મંદિર પણ 13 માળનું છે, જ્યાં દેવી પાર્વતી અને અન્ય દેવી-દેવતાઓની મૂર્તિઓ પણ સ્થાપિત છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ સ્થાન પર માતા સતીના વસ્ત્રો અને ઝવેરાત પડ્યા હતા.
ઋષિકેશથી 5 કિલોમીટરના અંતરે જંગલોની વચ્ચે આવેલું પ્રાચીન માનવ ઈચ્છા દેવી મંદિર એક પ્રખ્યાત અને પૂજનીય મંદિર છે. આ મંદિરનો ઈતિહાસ લગભગ 500 વર્ષ જૂનો છે. અહીં મા મન ઈચ્છા દેવી પિંડીની વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે, કારણ કે એવું માનવામાં આવે છે કે મા મન ઈચ્છા દેવી અહીં પિંડીના સ્વરૂપમાં પ્રગટ થયા હતા, જેનો ઉલ્લેખ સ્કંદ પુરાણમાં છે.
10 મહાવિદ્યાઓમાં તારા માતાને બીજી મહાવિદ્યા માનવામાં આવે છે. 1965માં મહંત પ્રકાશ ગિરી મહારાજ દ્વારા તારા માતાને બંગાળથી પ્રજ્વલિત જ્યોતના રૂપમાં ઋષિકેશ લાવવામાં આવ્યા હતા અને જ્યાં આ જ્યોત રાખવામાં આવી હતી ત્યાં જ તારા માતાની મૂર્તિની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી.
ઋષિકેશના ત્રિવેણી ઘાટ પાસે આવેલું ગૌરી શંકર મંદિર ખૂબ જ પ્રાચીન અને પૂજનીય મંદિર છે. આ મંદિરનો રસપ્રદ ઇતિહાસ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જ્યારે માતા પાર્વતીએ યમુનાને ઋષિ કુબ્જા હરણ સાથે જવાનો આદેશ આપ્યો ત્યારે યમુના ઋષિ કુબ્જા હરણના કમંડલમાં સમાઈ ગઈ અને તેની ઝૂંપડીમાં આવી. જે પછી ઋષિ ધ્યાન કરવા બેઠા. માતા પાર્વતીએ જોયું કે યમુના નદી સાવ સૂકી હતી. તે ઋષિના નિવાસસ્થાને ગઈ, જ્યાં ઋષિ તપસ્યામાં મગ્ન હતા. આ જોઈને માતા પાર્વતીએ તેમની તપસ્યામાંથી જાગવાની રાહ જોઈ. માતા પાર્વતીએ લગભગ 60,000 વર્ષ સુધી ઋષિની તપસ્યા પૂર્ણ કરવા માટે ઝૂંપડીની નજીક રાહ જોઈ. ઋષિની તપસ્યા પૂરી થતાં જ માતા પાર્વતીએ યમુનાને તેના સ્થાને પાછી મોકલી દીધી. જે બાદ આ જગ્યાએ ગૌરી શંકરનું મંદિર બનાવવામાં આવ્યું હતું.
(નોંધ: અહ્યા અપાયેલી માહિતી ધાર્મિક અને લોક માન્યતા પર આધારિત છે. આનું કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવો નાં હોઈ સકે. સામાન્ય હિત અને માહિતી ને ધ્યાન માં રાખીને અહ્યાં આ માહિતી ને અમે પ્રસ્તુત કરી રહ્યા છીએ. )