ગુજરાતની ધરતી પર મંદિરોનું ઘણું મહત્ત્વ છે. આશાપુરા માને કચ્છની કુળદેવી માનવામાં આવે છે અને વિસ્તારના લોકો મોટી સંખ્યામાં તેમનામાં આસ્થા ધરાવે છે. આશાપુરા માતાની મૂર્તિની વિશેષ વાત એ છે કે તેમને 7 જોડી આંખો છે. આશાપુરા માતાને ઘણા સમુદાયો દ્વારા કુળદેવી માનવામાં આવે છે.
આશાપુરા દેવી માને અન્નપૂર્ણા દેવીનો અવતાર કહેવામાં આવે છે, તેથી જ ભક્તોમાં આશાપુરા દેવી મામાં ઊંડી શ્રદ્ધા છે.
માન્યતા અનુસાર આશાપુરા દેવી મા દરેક મનોકામના અવશ્ય પૂરી કરે છે. એટલું જ નહીં, ગુજરાતમાં અન્ય ઘણા સમુદાયો પણ આશાપુરા દેવીને તેમના કુળદેવી તરીકે પૂજે છે. મંદિરની અંદર આશાપુરા માતાની 6 ફૂટ ઊંચી લાલ રંગની પ્રતિમા સ્થાપિત છે. તો અહીં જાણો માઁ આશાપુરાનો ઇતિહાસ…
આશાપુરા માતાનું મંદિર 14મી સદીનું મંદિર છે, જે જાડેજા રાજપૂતોની મુખ્ય દેવી આશાપુરા માતાને સમર્પિત છે. આ મંદિર જાડેજા વંશના શાસન દરમિયાન બાંધવામાં આવ્યું હતું અને બે કરડ વાણિયો – અજો અને અનાગોર દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું. સદીઓથી મંદિરને ધરતીકંપને કારણે ભારે નુકસાન થયું છે, પ્રથમ 1819માં અને બીજું 2001માં. મંદિરોની હાલનું પુન:નિર્માણ બે બ્રહ્મક્ષત્રિયો – સુંદરજી શિવજી અને મહેતા વલ્લભજી દ્વારા બંધાવવામાં આવ્યું છે. મંદિરની અંદર આશાપુરા માતાની છ ફૂટ ઊંચી લાલ રંગની પથ્થરની પ્રતિમા જોઈ શકાય છે. ઘણા સમુદાયોના લોકો આખા વર્ષ દરમિયાન તેમના દર્શન માટે મંદિરોમાં પધારે છે, ખાસ કરીને ‘ચૈત્ર’ દરમિયાન અને ‘આસો’ નવરાત્રી દરમિયાન વધુ સંખ્યામાં ભક્તો ઉમટે છે. ભૂતપૂર્વ શાસકોથી લઈને સ્થાનિક લોકો સુધી દરેક આ ઉત્સવમાં સક્રિયપણે ભાગ લે છે.
મંદિરની ઉત્પત્તિ પ્રાચીનકાળમાં છે. પુરાણો, રૂદ્રયામલ તંત્રમાં આશાપુરા દેવી માનો ઉલ્લેખ છે, જે તમામ કચ્છના આ મંદિર તરફ નિર્દેશ કરે છે. જો કે આ મંદિરમાં પૂજાની શરૂઆત વિશે કોઈ પ્રાચીન રેકોર્ડ નથી, તે સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે 9મી સદી એડીમાં જ્યારે સમ્મા વંશ, સિંહ પ્રદેશના રાજપૂતો પ્રથમ ઉત્તર-પશ્ચિમ કચ્છમાં પ્રવેશ્યા ત્યારે દેવી ત્યાં હાજર હતા. પાછળથી વધુ સમુદાયો તેમના અનુયાયીઓ બન્યા અને આખરે આ પ્રદેશમાં પોતાને સ્થાપિત કર્યા.
(નોંધ: અહ્યા અપાયેલી માહિતી ધાર્મિક અને લોક માન્યતા પર આધારિત છે. આનું કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવો નાં હોઈ સકે. સામાન્ય હિત અને માહિતી ને ધ્યાન માં રાખીને અહ્યાં આ માહિતી ને અમે પ્રસ્તુત કરી રહ્યા છીએ.)