રામાયણમાં એક વાર્તા વાંચવામાં આવે છે, જ્યારે મહર્ષિ વિશ્વામિત્રના કહેવા પર, શ્રી રામે તેમના ભક્ત હનુમાનને મૃત્યુદંડ આપવાનું વચન આપ્યું હતું. પરંતુ શ્રી રામના બાણ પણ હનુમાનજીને કોઈ નુકસાન ન પહોંચાડી શક્યા, કેમ?
પૌરાણિક કથા
એક દિવસ બધા મહાન સંતો અને બ્રાહ્મણોએ એક સભાનું આયોજન કર્યું વિશ્વામિત્ર, મહર્ષિ વશિષ્ઠ અને નારદજી પણ ત્યાં હાજર હતા.
બધાએ કહ્યું કે રામ નામ, શું ભગવાન શ્રી રામ કરતા મોટા છે? તે સભામાં શ્રી રામના પરમ ભક્ત હનુમાનજી પણ હાજર હતા. બધાની વાત સાંભળીને પણ હનુમાનજી મૌન રહ્યા. જ્યારે બધા સંતો અને ઋષિઓ આ બાબતે ચર્ચા કરી રહ્યા હતા ત્યારે નારદજીએ કહ્યું, ભગવાન શ્રી રામ કરતાં રામનું નામ મોટું છે. દેવર્ષિ નારદની વાત પર કોઈએ વિશ્વાસ ન કર્યો. તે પછી બધાએ નારદજીને આ સાબિત કરવા કહ્યું. નારદજી પણ આ વાત માટે રાજી થઈ ગયા.
વિશ્વામિત્રનું અપમાન
જ્યારે સભા સમાપ્ત થઈ, નારદજી હનુમાનજી પાસે ગયા અને કહ્યું, જ્યારે બધા જવાનું શરૂ કરે ત્યારે તમારે મહર્ષિ વિશ્વામિત્ર સિવાય બધાને નમસ્કાર કરવા જોઈએ. નારદજીની વાત સાંભળીને હનુમાનજીએ તેનું કારણ પૂછ્યું તો નારદજીએ કહ્યું, વિશ્વામિત્ર મહર્ષિ નથી, થોડા વર્ષો પહેલા સુધી તેઓ રાજા હતા. ત્યારબાદ હનુમાનજીએ તમામ સંતો અને મહર્ષિઓને પ્રણામ કર્યા. પરંતુ જ્યારે મહર્ષિ વિશ્વામિત્ર તેમની સામે આવ્યા ત્યારે તેમણે મહર્ષિ વિશ્વામિત્રની અવગણના કરી. વિશ્વામિત્રજીએ હનુમાનજીના આ વર્તનને અપમાન માન્યું. જે બાદ તે ગુસ્સે થઈ ગયો હતો. તે જ સમયે તે શ્રી રામ પાસે ગયો અને કહ્યું કે હનુમાને મારું અપમાન કર્યું છે. આ અપમાન માટે તમારે તેને મૃત્યુદંડ આપવો પડશે.
હનુમાનજીની તપસ્યા
શ્રી રામે વિશ્વામિત્રને વચન આપ્યું હતું કે તેઓ હનુમાનજીને અવશ્ય મૃત્યુદંડ આપશે. શ્રી રામે કહ્યું ગુરુજી, હું તમારા આદેશનો અનાદર કરી શકતો નથી. બીજી તરફ જ્યારે હનુમાનજીને આ વાતની જાણ થઈ તો તેઓ આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા. હનુમાનજી મનમાં વિચારવા લાગ્યા કે મેં કઈ ભૂલ કરી છે કે ભગવાન શ્રી રામ મને મૃત્યુદંડ આપવા માંગે છે હનુમાનજી આ વિચારી રહ્યા હતા ત્યારે મહર્ષિ નારદ તેમની પાસે આવ્યા અને કહ્યું કે, હનુમાનજી, રામ નામના જપમાં લીન થાઓ. ત્યારબાદ હનુમાનજીએ એક ઝાડ નીચે રામ નામનો જાપ શરૂ કર્યો.
શ્રી રામ અને હનુમાન
થોડા સમય પછી જ્યારે ભગવાન શ્રી રામ ત્યાં પહોંચ્યા તો હનુમાનને જોઈને તેઓ આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા. પરંતુ તેને પોતાના ગુરુનો આદેશ યાદ આવતા જ તેણે હનુમાનજી પર તીર માર્યું. પરંતુ રામના નામમાં લીન હનુમાનજીને કોઈ નુકસાન થયું નથી. જ્યારે ભગવાન શ્રી રામે જોયું કે હનુમાનજી પર તેમના બાણોની કોઈ અસર નથી થઈ તો તેઓ આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા. તે પછી ભગવાન શ્રી રામ સમજી ગયા કે હનુમાનજીને કોઈ મારી શકે નહીં. તેઓ પાછા ગયા. જતા પહેલા શ્રી રામે હનુમાનજી પર અનેક શસ્ત્રો વડે હુમલો કર્યો.
પરંતુ રામજીના હુમલાની હનુમાનજી પર કોઈ અસર ન થઈ. પછી રામજી અને હનુમાનજી વચ્ચેનું યુદ્ધ જોઈને નારદજી મહર્ષિ વિશ્વામિત્ર પાસે ગયા. તેણે વિશ્વામિત્રને રામજીને તેમના વચનમાંથી મુક્ત કરવા વિનંતી કરી. વિશ્વામિત્રએ તેમના વચનથી રામજીને મુક્ત કર્યા.
( નોંધ: અહ્યા અપાયેલી માહિતી ધાર્મિક અને લોક માન્યતા પર આધારિત છે. આનું કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવો નાં હોઈ સકે. સામાન્ય હિત અને માહિતી ને ધ્યાન માં રાખીને અહ્યાં આ માહિતી ને અમે પ્રસ્તુત કરી રહ્યા છીએ.)