ગણેશ ચતુર્થી હિન્દુ ધર્મનો એક મહત્વપૂર્ણ તહેવાર છે, જે સમગ્ર ભારતમાં ખૂબ જ ધામધૂમ અને ભક્તિ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. કેટલાક રાજ્યોમાં ગણેશ ઉત્સવ ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. આ તહેવાર ભગવાન ગણેશની જન્મજયંતિ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે, જેમને વિઘ્નોહર્તા અને જ્ઞાનના દેવતા માનવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત 10 દિવસીય ગણેશ ઉત્સવની શરૂઆત ગણેશ ચતુર્થીથી થાય છે.
ગણપતિ વિસર્જન 10મા દિવસે અનંત ચતુર્દશીના દિવસે કરવામાં આવે છે. ગણેશ ચતુર્થીનું મહત્ત્વ તેમને 10 દિવસ સુધી ઉજવવા પાછળની ગાથા અને તેની સાથે જોડાયેલી રસપ્રદ માહિતી જાણવા જેવી છે.
ગણેશ ચતુર્થી 2024 ક્યારે છે
દર વર્ષે આ તહેવાર ભાદ્રપદ માસના શુક્લ પક્ષની ચતુર્થી તિથિએ ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે ગણેશ ચતુર્થી 7 સપ્ટેમ્બર 2024ના રોજ ઉજવવામાં આવી રહી છે. આ દિવસે, ભગવાન ગણેશની મૂર્તિની સ્થાપના કરવામાં આવે છે અને 10 દિવસ સુધી વિધિપૂર્વક પૂજા કરવામાં આવે છે. અનંત ચતુર્દશીના દિવસે ગણપતિ વિસર્જન થાય છે.
ગણેશ ચતુર્થીનું મહત્ત્વ
ભગવાન ગણેશને પ્રથમ પૂજ્ય માનવામાં આવે છે, એટલે કે કોઈપણ શુભ કાર્ય તેમની સાથે શરૂ થાય છે. આ તહેવાર ખાસ કરીને મહારાષ્ટ્ર, કર્ણાટક, આંધ્રપ્રદેશ અને તમિલનાડુમાં ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે, પરંતુ આજકાલ સમગ્ર ભારતમાં તેનું મહત્ત્વ વધી રહ્યું છે.
ગણેશ ચતુર્થી શા માટે ઉજવવી?
આ દિવસની ઉજવણીને લઈને પુરાણોમાં ઘણી કથાઓ કહેવામાં આવી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન ગણેશનો જન્મ ભાદ્રપદ મહિનાની શુક્લ પક્ષની ચતુર્થીના દિવસે થયો હતો. આ કારણે આ દિવસ ગણેશ ચતુર્થી તરીકે ઓળખાય છે.
ગણેશ ઉત્સવ 10 દિવસ ઉજવવાનું કારણ
ગણેશ ચતુર્થી 10-દિવસીય ગણેશ ઉત્સવની શરૂઆત કરે છે, જે અનંત ચતુર્દશીના રોજ સમાપ્ત થાય છે. ગણેશ ઉત્સવ 10 દિવસ ઉજવવા પાછળ એક પ્રચલિત કથા છે.
એવું કહેવાય છે કે વેદ વ્યાસજીએ ભગવાન ગણેશને મહાભારત ગ્રંથ લખવા માટે પ્રાર્થના કરી હતી. આના પર ભગવાન ગણેશએ રોકાયા વિના 10 દિવસ સુધી મહાભારત લખી. અટક્યા વિના એક જગ્યાએ લખતી વખતે ભગવાન ગણેશના શરીર પર ધૂળ અને ગંદકી જમા થઈ ગઈ. આ કારણથી ગણેશજીએ 10માં દિવસે સરસ્વતી નદીમાં સ્નાન કરીને પોતાના શરીર પર જમા થયેલી ધૂળ અને માટીને સાફ કરી હતી.
ત્યારથી, ગણેશ ચતુર્થીના દિવસે ભગવાન ગણેશની મૂર્તિ સ્થાપિત કરવામાં આવે છે અને 9 દિવસ સુધી તેમની પૂજા કરવામાં આવે છે. 10માં દિવસે તેમનું વિસર્જન કરવામાં આવે છે.
(નોંધ: અહ્યા અપાયેલી માહિતી ધાર્મિક અને લોક માન્યતા પર આધારિત છે. આનું કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવો નાં હોઈ સકે. સામાન્ય હિત અને માહિતી ને ધ્યાન માં રાખીને અહ્યાં આ માહિતી ને અમે પ્રસ્તુત કરી રહ્યા છીએ.)