ઉત્તર પ્રદેશમાં બનારસ (વારાણસી) ની ગલીઓમાં જોવા મળતો બાટી ચોખા માત્ર સ્વાદિષ્ટ જ નથી, પરંતુ તે શહેરના સાંસ્કૃતિક વારસાનો પણ એક ભાગ છે. બાટી ચોખા બનારસની એક ખાસ વાનગી છે, જેને દરેક ઉંમરના લોકો ખૂબ જ ઉત્સાહથી ખાય છે.
જો તમે તેને ઘરે બનાવવા માંગો છો, તો આ રેસીપી તમારા માટે છે. આ લેખમાં અમે તમને બનારસી સ્ટાઈલમાં બાટી ચોખા બનાવવાની સરળ રેસિપી જણાવીશું.
સામગ્રી:
બાતી માટે:
- ઘઉંનો લોટ – 2 કપ
- સોજી – 1/2 કપ
- ઘી – 4 ચમચી
- ખાવાનો સોડા – 1/4 ચમચી
- મીઠું – સ્વાદ મુજબ
- પાણી – જરૂર મુજબ (ગણવા માટે)
શાર્પનર માટે:
- રીંગણ – 1 મોટી (શેકેલી)
- બટાકા – 2 (બાફેલા અને છાલેલા)
- ટામેટા – 2 (શેકેલા)
ડુંગળી – 1 (ઝીણી સમારેલી)
- લીલા મરચા – 2 (બારીક સમારેલા)
- લસણ – 4-5 લવિંગ (શેકેલા)
- લીલા ધાણા – 2 ચમચી (બારીક સમારેલી)
- લીંબુનો રસ – 1 ચમચી
- સરસવનું તેલ – 1 ચમચી
- મીઠું – સ્વાદ મુજબ
તૈયારી પદ્ધતિ:
બાટી બનાવવાની રીત:
- લોટ ભેળવો: સૌ પ્રથમ એક મોટા વાસણમાં ઘઉંનો લોટ, સોજી, મીઠું, ખાવાનો સોડા અને ઘી ઉમેરો. તેને સારી રીતે મિક્સ કરો જેથી ઘી લોટ સાથે સારી રીતે ભળી જાય. પછી થોડું-થોડું પાણી ઉમેરી સખત લોટ બાંધો. લોટને ઢાંકીને 15-20 મિનિટ માટે બાજુ પર રાખો.
- બાટી તૈયાર કરવી: કણકના નાના ગોળા બનાવો અને તેને ગોળ આકાર આપો. બાટીને તંદૂર, ઓવન અથવા ગેસ કૂકરમાં બેક કરી શકાય છે. બાટીસને ઓવનમાં 180 ડિગ્રી સેલ્સિયસ પર 25-30 મિનિટ માટે અથવા તંદૂરમાં જ્યાં સુધી તે સોનેરી ન થાય ત્યાં સુધી બેક કરો. વચ્ચે ઘી લગાવતા રહો જેથી બાટી ક્રિસ્પી અને ટેસ્ટી બને.
ચોખા બનાવવાની રીત:
- શાક શેકવું: સૌ પ્રથમ, રીંગણ અને ટામેટાને સીધા ગેસ પર ફ્રાય કરો, જ્યાં સુધી તેમની ત્વચા અંદરથી કાળી અને નરમ ન થઈ જાય. શેકેલા રીંગણ, ટામેટા અને લસણને છોલી લો.
- ચોખા તૈયાર કરી રહ્યા છે: શેકેલા રીંગણ, ટામેટા અને લસણને એક મોટા વાસણમાં નાંખો અને તેને સારી રીતે મેશ કરો. બાફેલા બટાકાને પણ મેશ કરો અને તેમાં મિક્સ કરો. હવે તેમાં બારીક સમારેલી ડુંગળી, લીલું મરચું, લીલા ધાણા, સરસવનું તેલ, લીંબુનો રસ અને મીઠું નાખીને બધી સામગ્રીને સારી રીતે મિક્સ કરી લો. તૈયાર છે તમારો મસાલેદાર ચોખા.
સેવા આપવાની પદ્ધતિ:
બાટીને ઘીમાં બોળીને ગરમાગરમ સર્વ કરો અને સાથે મસાલેદાર ચોખા પણ રાખો. આ વાનગીનો અસલી સ્વાદ ત્યારે જ આવે છે જ્યારે તેને દેશી ઘી સાથે ખાવામાં આવે. તમે તેની સાથે લીલા ધાણાની ચટણી અને તાજા દહીંનો પણ આનંદ માણી શકો છો.
ટીપ્સ:
- બાટીઓને વધુ ક્રિસ્પી બનાવવા માટે, તેને તંદૂર અથવા પકાવવાની નાની ભઠ્ઠીમાં શેક્યા પછી ઘીમાં આછું તળી શકાય છે.
- ચોખામાં સ્વાદ વધારવા માટે તમે સરસવના તેલની માત્રા વધારી શકો છો.
- જો રીંગણ અને ટામેટાને શેક્યા પછી તેની ચામડી સરળતાથી ઉતરતી નથી, તો તેને થોડા સમય માટે ઠંડા પાણીમાં રાખો.
બનારસ બાટી ચોખા માત્ર સ્વાદિષ્ટ જ નથી, પરંતુ તે સ્વાસ્થ્ય માટે પણ ફાયદાકારક છે, કારણ કે તેમાં તેલ અને ઘીનો ઉપયોગ બહુ ઓછો થાય છે.