દર વર્ષે ચૈત્ર માસની અમાવસ્યાના બીજા દિવસથી નવરાત્રી ઉત્સવનો પ્રારંભ થાય છે. નવરાત્રિના 9 દિવસોમાં મા દુર્ગાના નવ અલગ-અલગ સ્વરૂપોની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ સાથે વ્રત પણ રાખવામાં આવે છે, આમ કરવાથી જીવનમાં સુખ-સમૃદ્ધિ આવે છે. હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ આ વખતે ચૈત્ર નવરાત્રી 9 એપ્રિલથી શરૂ થશે.
કહેવાય છે કે ઘટસ્થાપન પછી જ મા દુર્ગાની પૂજા કરવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં, ચાલો જાણીએ કે શું છે શુભ સમય, પૂજા સામગ્રી અને ઘટસ્થાપનની વિધિ.
ચૈત્ર નવરાત્રી ઘટસ્થાપનનો શુભ સમય
ચૈત્ર માસના શુક્લ પક્ષની પ્રતિપદા તિથિ 8 એપ્રિલે રાત્રે 11.50 કલાકે શરૂ થશે અને 9મી એપ્રિલે રાત્રે 8.30 કલાકે સમાપ્ત થશે. આવી સ્થિતિમાં 9 એપ્રિલથી ચૈત્રી નવરાત્રીનો પ્રારંભ થશે. આ દિવસે ઘટસ્થાપનનો શુભ સમય સવારે 06:02 થી 10:16 સુધીનો છે. જ્યારે અભિજીત મુહૂર્ત સવારે 11.57 થી 12.48 સુધી રહેશે. ઘટસ્થાપન આ બે શુભ સમયમાં કરી શકાય છે.
ચૈત્ર નવરાત્રી ઘટસ્થાપન સામગ્રીની યાદી
કલશ (માટી, ચાંદી કે તાંબાનો), ગંગાજળ, આંબાના પાનની ડાળી, સિક્કો, ચોખા.
માટીનું વાસણ, સ્વચ્છ કપડું, પાણી, માટી, કાલવ અને જવ.
અખંડ જ્યોત માટે પિત્તળ કે માટીનો દીવો, ઘી, રૂની વાટ, રોલી, ચોખા.
ચૈત્ર નવરાત્રી ઘટસ્થાપન વિધિ
એવી માન્યતા છે કે ચૈત્ર નવરાત્રિ દરમિયાન શુભ સમયે કલશ સ્થાપિત કરવાથી ઘરમાં સુખ-શાંતિ આવે છે. કલશની સ્થાપના કરતી વખતે ધ્યાનમાં રાખો કે ઘટસ્થાપન ચાંદી, માટી કે તાંબાના કલશમાં કરવું જોઈએ. ઘટસ્થાપનમાં લોખંડ કે સ્ટીલના વાસણોનો ઉપયોગ ન કરવો. ઘટસ્થાપન કરતા પહેલા મંદિરને સારી રીતે સાફ કરી લેવું જોઈએ.
ગંગાજળનો છંટકાવ કરીને ઘટસ્થાપન સ્થાનને શુદ્ધ કરો. આ પછી હળદરમાંથી અષ્ટકોણ બનાવો અને વાસણમાં શુદ્ધ પાણી લો. તેમાં લવિંગ, ચોખા, હળદર, સિક્કા, એલચી, નાગરવેલના પાન અને ફૂલ વગેરે જેવી વસ્તુઓ ઉમેરો. પછી તેના પર રોલી વડે સ્વસ્તિક બનાવો. છેલ્લે, કલશ સ્થાપિત કરતી વખતે, મા દુર્ગાનું ધ્યાન કરો.
ચૈત્ર નવરાત્રી પર શું કરવું અને શું નહીં
સાત્વિક આહાર, સ્વચ્છતા રાખવી, દેવી પૂજા, ભજન-કીર્તન કરવા, , મંત્રોચ્ચાર અને દેવીની આરતી કરવી.
ડુંગળી, લસણ, આલ્કોહોલ, માંસ અને માછલીનું સેવન ન કરવું, લડાઈ, ઝઘડો, તકરાર ન કરવી, કાળા કપડાં અને ચામડાની વસ્તુઓ ન પહેરવી, દાઢી, વાળ અને નખ ન કાપવા.
| નવરાત્રીના નવ દિવસ | માતા | બીજ મંત્ર |
| પ્રથમ દિવસ | શૈલપુત્રી | ह्रीं शिवायै नम:। |
| બીજા દિવસે | બ્રહ્મચારિણી | ह्रीं श्री अम्बिकायै नम:। |
| ત્રીજો દિવસ | ચંદ્રઘંટા | ऐं श्रीं शक्तयै नम:। |
| ચોથો દિવસ | કુષ્માંડા | ऐं ह्री देव्यै नम:। |
| પાંચમા દિવસે | સ્કંદમાતા | ह्रीं क्लीं स्वमिन्यै नम:। |
| છઠ્ઠા દિવસે | કાત્યાયનિ | क्लीं श्री त्रिनेत्राय नम:। |
| સાતમો દિવસ | કાલરાત્રી | क्लीं ऐं श्री कालिकायै नम:। |
| આઠમો દિવસ | મહાગૌરી | श्री क्लीं ह्रीं वरदायै नम:। |
| નવમા દિવસે | સિદ્ધિદાત્રી | ह्रीं क्लीं ऐं सिद्धये नम:। |
(નોંધ: અહ્યા અપાયેલી માહિતી ધાર્મિક અને લોક માન્યતા પર આધારિત છે. આનું કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવો નાં હોઈ સકે. સામાન્ય હિત અને માહિતી ને ધ્યાન માં રાખીને અહ્યાં આ માહિતી ને અમે પ્રસ્તુત કરી રહ્યા છીએ.)
