નવરાત્રીના પ્રથમ દિવસ સૌથી મહત્વનો માનવામાં આવે છે. આ દિવસે ઘટસ્થાપન થાય છે. નવરાત્રિના નવ દિવસીય તહેવાર પર પ્રથમ દિવસની અધિષ્ઠાત્રી દેવી છે.
અલબત હિમાલય રાજની પુત્રી છે, માટે તેને શૈલપુત્રી (હિમાલયની પુત્રી) કહેવામાં આવે છે. નવરાત્રિના પ્રથમ દિવસે પૂજા દરમિયાન મોટાભાગના યોગીઓ મનની તમામ ભાવના ભૂલીને મૂળધાર ચક્રમાં મનને સ્થિર કરે છે.
देवी शैलपुत्र्यै नमः॥ वन्दे वाञ्छितलाभाय चन्द्रार्धकृतशेखराम्।
માતા શૈલપુત્રીની કથા
હકીકતમાં, શૈલપુત્રી તેના અગાઉ જન્મમાં દક્ષની પુત્રી સતી તરીકે અવતરેલા હતા. તેમણે ભગવાન શિવ સાથે લગ્ન પણ કર્યા. પરંતુ તેમના પિતાએ તેમના સ્થાને મહાયજ્ઞનું આયોજન કર્યું હતું. આ યજ્ઞમાં તમામ દેવતાઓને યજ્ઞમાં પોતાનો હિસ્સો લેવા આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ દક્ષે ભગવાન શિવને આમંત્રણ આપ્યું ન હતું.
જ્યારે સતીને આ ઘટનાની જાણ થઈ, ત્યારે તે તેમાં ભાગ લેવા માટે બેચેન થઈ ગઈ. તેણી ભગવાન શિવ પ્રત્યે તેના પિતાના દ્વેષથી વાકેફ હતી પરંતુ તેમ છતાં તેણીએ ત્યાં જવાનો આગ્રહ કર્યો. ભગવાન મહાદેવે તેને સમજાવવાનો ઘણો પ્રયાસ કર્યો. પરંતુ સતી રાજી ન થયા. આખરે મહાદેવે પરવાનગી આપવી પડી.
દક્ષના યજ્ઞમાં પહોંચ્યા પછી બધું બદલાઈ ગયું હોય તેવું લાગ્યું. માતા સિવાય તેના આગમનથી કોઈ ખુશ ન હોતું. બહેનો મશ્કરી અને કટાક્ષ કરતી હતી અને પિતા કઠોર શબ્દો બોલતા હતા. સતીએ ક્યારેય આવા વર્તનની કલ્પના કરી ન હતી. ભગવાન શિવની સામે સામાન્ય રીતે હાજર રહેલા દેવતાઓ યજ્ઞમાં તેમનો હિસ્સો ખુશીથી સ્વીકારી રહ્યા હતા.
પોતાના પતિને આ રીતે તિરસ્કાર થતો જોઈને સતીને બધું જ અસહ્ય લાગ્યું. તે સમજી ગયો કે ભગવાન શિવ શા માટે અહીં આવવાની ના પાડી રહ્યા છે. ક્રોધ અને પસ્તાવોમાં, સતીએ યોગાગ્નિ (યજ્ઞની અગ્નિ) માં એક ક્ષણનો પણ વિલંબ કર્યા વિના પોતાનું શરીર છોડી દીધું.
તે જ ક્ષણે ભગવાન મહાદેવે પોતાના અનુયાયીઓને મોકલીને તે યજ્ઞનો નાશ કર્યો. તે સતી આ જન્મમાં હિમાલયના રાજાની પુત્રી શૈલપુત્રી અથવા પાર્વતી તરીકે જન્મે છે. આ સ્વરૂપમાં માતા પાસે અનંત શક્તિઓ છે જેનો તે યોગ્ય સમયે ઉપયોગ કરે છે. આ દિવસે (નવરાત્રિના પ્રથમ દિવસે) કુંવારી કન્યાને ભોજન અર્પણ કરવામાં આવે છે. તાજેતરની પરંપરાઓ અનુસાર, સ્ત્રીઓ આ દિવસે નારંગી અથવા સફેદ સાડી પહેરે છે.
(નોંધ: અહ્યા અપાયેલી માહિતી ધાર્મિક અને લોક માન્યતા પર આધારિત છે. આનું કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવો નાં હોઈ સકે. સામાન્ય હિત અને માહિતી ને ધ્યાન માં રાખીને અહ્યાં આ માહિતી ને અમે પ્રસ્તુત કરી રહ્યા છીએ.)
