ઓરિસ્સા રાજ્યના પુરી શહેરમાં ભગવાન જગન્નાથનું પ્રસિદ્ધ મંદિર છે. તેનાથી સંબંધિત ઘણી પરંપરાઓ ખૂબ જ રસપ્રદ અને વિશ્વ પ્રસિદ્ધ છે. તેમાંથી એક પરંપરા અહીં યોજાતી રથયાત્રા છે. ગુજરાતમાં અમદાવાદ શહેરમાં પણ દર વર્ષે ભવ્ય રથયાત્રાનું આયોજન થાય છે.
તેને જગન્નાથ રથયાત્રા પણ કહેવામાં આવે છે. દર વર્ષે અષાઢ માસમાં આ યાત્રા કાઢવામાં આવે છે.
આ વખતે આ યાત્રા રવિવાર, 7 જુલાઈથી શરૂ થશે. 10 દિવસ સુધી ચાલનારી આ પરંપરામાં લાખો શ્રદ્ધાળુઓ ભારત અને વિદેશથી અહીં જોડાય છે. રથયાત્રાની શરૂઆતના 15 દિવસ પહેલા ભગવાન જગન્નાથ બીમાર પડી જાય છે. જાણો શું છે તેનું કારણ…..
ભગવાન જગન્નાથ કેમ બીમાર પડે છે?
રથયાત્રાના 15 દિવસ પહેલા એટલે કે જ્યેષ્ઠ પૂર્ણિમાના દિવસે ભગવાન જગન્નાથને વિશેષ સ્નાન કરાવવામાં આવે છે, ત્યારબાદ એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન જગન્નાથ બીમાર થઈ ગયા છે અને તેમની મૂર્તિને એક વિશેષ સ્થાન પર રાખવામાં આવે છે અને દર્દીની જેમ તેમની સંભાળ રાખવામાં આવે છે. આ પરંપરા સાથે જોડાયેલી એક વાર્તા છે, જે નીચે મુજબ છે-
એક સમયે પુરીમાં માધવદાસ નામના એક પ્રખ્યાત સંત રહેતા હતા, તેઓ ભગવાન જગન્નાથના પરમ ભક્ત હતા. તેનો કોઈ પરિવાર પણ ન હતો. એક વખત માધવદાસ બહુ બીમાર થઈ ગયા, જેના કારણે તેમના માટે ચાલવું પણ મુશ્કેલ થઈ ગયું. પછી ભગવાન શ્રીજગન્નાથ સેવકનું રુપ ધારણ કરીને માધવદાસના ઘરે પહોંચ્યા અને 15 દિવસ સુધી તેમની સારી સેવા કરી.
માધવદાસ થોડો સ્વસ્થ થયો ત્યારે તેણે ભગવાનને ઓળખ્યા. માધવદાસે ભગવાન જગન્નાથને પૂછ્યું, ‘તમે ઇચ્છતા તો મારો રોગ ક્ષણભરમાં મટાડી શક્યા હોત, તો પછી તમે મારી સેવા કેમ કરી?’
ભગવાને કહ્યું, ‘આ રોગ તમારા કર્મોનું ફળ છે, જે તમારે ભોગવવું જ પડશે, નહીં તો તમારે આગલો જન્મ ફરીથી લેવો પડશે, જે હું નથી ઈચ્છતો. તેથી જ મેં તમારો રોગ મટાડ્યો નથી. તમારી માંદગીના હજુ 15 દિવસ બાકી છે. હું તે જાતે મારા પર લઈ લઈશ અને તમારો રોગ મટાડીશ.’
આટલું કહીને ભગવાન જગન્નાથ અદૃશ્ય થઈ ગયા. એવું માનવામાં આવે છે કે આ પછી માધવદાસે 15 દિવસ સુધી ભગવાન જગન્નાથની દર્દી તરીકે સેવા કરી હતી. આ પરંપરા આજે પણ ચાલુ છે. ભગવાન જગન્નાથ જયેષ્ઠ કૃષ્ણ પ્રતિપદાથી આગામી 15 દિવસ એટલે કે અષાઢ શુક્લ પ્રતિપદા સુધી બીમાર રહે છે.
આ 15 દિવસો માટે ભગવાન જગન્નાથને એક ખાસ ઓરડામાં રાખવામાં આવે છે. તેને ઓસર ઘર કહેવાય છે. આ 15 દિવસો દરમિયાન ભગવાનને દર્દીની જેમ ભોજન આપવામાં આવે છે, જેમાં ખીચડી વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, મુખ્ય સેવકો અને ચિકિત્સકો સિવાય કોઈ ભગવાનના ઓરડામાં પ્રવેશ કરી શકતા નથી. આ દરમિયાન મંદિરના દરવાજા પણ બંધ રહે છે.
(નોંધ: અહ્યા અપાયેલી માહિતી ધાર્મિક અને લોક માન્યતા પર આધારિત છે. આનું કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવો નાં હોઈ સકે. સામાન્ય હિત અને માહિતી ને ધ્યાન માં રાખીને અહ્યાં આ માહિતી ને અમે પ્રસ્તુત કરી રહ્યા છીએ.)
